Wat is er voor jou nodig om te komen tot de beste democratie van de wereld?
Hoe maken we van Groningen de beste democratie van de wereld? Met het zoeken naar het antwoord op deze vraag is de Expeditie Participatie van de provincie Groningen begonnen. In maart dit jaar waren er gemeenteraadsverkiezingen en volgend jaar zijn de Provinciale Staten verkiezingen. Hoe staat het eigenlijk met onze democratie? Uit onderzoek blijkt dat het vertrouwen in de democratie wereldwijd afneemt, ook onze Nederlandse democratie staat onder druk. Hoog tijd om de democratie onder de loep te nemen: er moet iets veranderen, maar wat precies en hoe? De provincie Groningen gaat dit jaar in gesprek met Groningers over hoe we werk kunnen maken van participatie en kunnen bouwen aan een sterke provinciale democratie. We vinden het belangrijk dat Groningers on- en offline mee kunnen praten over en invloed hebben op plannen voor Groningen en op welke manier we inwoners het beste kunnen betrekken.
Dit wordt nog een hele uitdaging! Het vertrouwen in de overheid is zeer laag op dit moment. De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen geeft aan dat minder dan de helft van de kiesgerechtigden het nog de moeite waard vindt om te stemmen. Daarnaast is er een steeds groter aantal stemmers die 'tegen' stemt uit onvrede, maar niets oplost. Vertrouwen gaat te paard en komt te voet zeggen ze wel eens. Recente acties van PS om de gelden die bestemd waren voor provinciale werkzaamheden en nu het gat moeten dichten van de Ringweg in Groningen dragen ook niet bij aan het vertrouwen van de provincie. Eenzelfde 'debacle' dreigt nu bij het hoofdstation.
Uit de totstandkoming van de RES (en het rapport van de Noordelijke rekenkamer) blijkt maar weer eens dat de inwoners 0,0% inspraak hebben gehad en wat te denken van het windpark N33 en de ontwikkeling van de Oostpolder (en de rol die de provincie en Groningen Sea Ports daarin hebben gespeeld). Allemaal projecten die de inwoners 'door de strot zijn geduwd'. Er valt dus nog heel wat te herwinnen!
Om te beginnen zullen inwoners meer invloed moeten krijgen op hun eigen woonomgeving. Vanaf het allereerste begin en probeer vertrouwen te winnen. Dus ook zonder dat er nog maar 1 streep op papier staat. Laat de inwoners zelf beslissen over hun woonomgeving en niet de politiek! Voor burgerparticipatie zijn al diverse modellen ontwikkeld door het Nederlands Platform Burgerparticipatie en Overheid. In deze modellen is een belangrijke rol weggelegd voor een Omgevingsraad en Burgerplatformen. Probeer niet het wiel opnieuw uit te vinden!
Veel door de overheid bedachte oplossingen zijn ook niet reëel. Neem bijvoorbeeld de energietransitie of de woningbouw. Er kan veel worden bedacht in 'Den Haag, maar als er geen mensen zijn die het werk moeten uitvoeren komt er niets van terecht. De energietransitie heeft alleen kans van slagen met een integrale aanpak. Het verduurzamen van een wijk kan dus alleen maar als als tegelijkertijd het elektriciteitsnet verzwaard wordt. Maar ook mensen opleiden dit de woningen kunnen verduurzamen. Mogelijk dat isoleren nog lukt, maar het loopt nu al spaak op het vlak van de techniek die niet leverbaar is. En mensen die een eerlijk verhaal vertellen over de kosten en baten. De politiek moet inzien dat alles samenhangt. Ad hoc beslissingen lossen de problemen niet op.
Wat ook belangrijk is een integrale discussie met de inwoners hoe zij de toekomst van onze provincie zien. Moet deze gekenmerkt worden door rust en ruimte? Open landschappen met weides en hier en daar bos? Of willen we de ruimte gebruiken voor windparken, zonneweides en XXL bedrijven? Er is volgens mij (nog steeds) een verschil van inzicht tussen 'Stad' en 'Ommeland' over de invulling van onze provincie als ik de discussies over de nieuwe Omgevingswet volg. Laat de inwoners van de 'Stad' over de 'Stad' beslissen en de inwoners van het 'Ommeland' over het 'Ommeland'. Het blijven 2 verschillende 'bloedgroepen'.
Dat gaat niet lukken. Het vertrouwen in de overheid is in Nederland daarvoor te laag. De eerste stap zou moeten zijn om de gemeentes op het niveau van de lokale gemeenschappen te organiseren. Dus: in Groningen en Drenthe terug naar kleinere gemeentes. Zonder dat kan het nooit wat worden met een sterke(re) democratie.
Je ziet het met het gedoe over de MFC in Bedum, waar geen geld voor was omdat Winsum een grote hap uit de begroting deed. Grote gemeentes zijn win-lose, wat niet naar jouw omgeving gaat is een uitgave waar je tegen bent. Je ziet het ook in Haren waar de betrokkenheid bij de nieuwe gemeente laag is, en aan de andere kant ook weinig betrokkenheid van de gemeente bij het dorp Haren. De democratie werkt dan niet. Dus moeten we terug naar kleinere gemeenten.